فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی
سال هفتم شماره 2 (پیاپی 46، تابستان 1395)

هدف از این مطالعه تاثیر امنیت اجتماعی بر جنبه های بهزیستی روانی اجتماعی و جسمانی زنان بود. در این مطالعه توصیفی – همبستگی جامعه آماری پژوهش شامل زنان منطقه 12 شهر تهران در سال 93-94 بود. در این مطالعه دو نمونه از جامعه انتخاب شد. نمونه اول برای بررسی تعیین روابط و پیش بینی ها ی بهزیستی مورد استفاده قرار گرفت. نمونه دوم نیز برای بررسی پایایی نتایج نمونه اول و ارزیابی مدل بر اساس معادلات ساختاری انتخاب شدند. هر دو نمونه به شیوه در دسترس انتخاب شدند. از افراد نمونه خواسته شد تا به پرسشنامه محقق ساخته امنیت اجتماعی، مقیاس علایم جسمانی هاگیوارا (1992)، فرم کوتاه مقیاس بهزیستی اجتماعی کیز(1998)، فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف(1989) استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که امنیت مالی می تواند تمامی مولفه های بهزیستی روانشناختی را پیش بینی نماید. امنیت جانی نیز به جزء خودپیروی و پذیرش خود سایر ابعاد بهزیستی روانشناختی را پیش بینی می نمود. همچنین امنیت جانی می تواند تمامی مولفه های بهزیستی اجتماعی را پیش بینی کند. امنیت مالی نیز به جزء شکوفایی اجتماعی و درک پذیری اجتماعی می توانست سایر ابعاد بهزیستی اجتماعی را پیش بینی نماید. بعلاوه امنیت جانی به جزءپاسخ های ماهیچه ای سایر ابعاد بهزیستی جسمانی را پیش بینی می کند. امنیت جانی نیز تمامی ابعاد بهزیستی جسمانی را پیش بینی می کرد. در قالب مدل نیز شواهد نشان می دهد که مدل تحقیق مبتنی بر تاثیر دو بعد امنیت اجتماعی بر بهزیستی روانی اجتماعی و جسمانی از برازش مطلوبی برخوردار است.

داشتن پوشش مناسب به ویژه در مجامع عمومی یکی از دغدغه های جامعه اسلامی ایران است. مسئله افزایش بدحجابی در سال های اخیر باعث جریحه دار شدن عفت عمومی شده و نیروی انتظامی با طرح های مختلف به مبارزه با این پدیده و کنترل آن پرداخته است. تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر اقدامات ایجابی و سلبی نیروی انتظامی در برخورد با بدحجابی، به مطالعه نظریات علمی مرتبط با بحث حجاب و مدیریت انتظامی، سه سوال در زمینه میزان تاثیر مدیریت انتظامی ، اقدامات ایجابی و اقدامات سلبی ناجا درکنترل بدحجابی مطرح کرد. این تحقیق کمی و به روش پیمایشی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته انجام شد. جامعه آماری تحقیق 84 نفر از کارکنان پلیس امنیت اخلاقی بود که در رابطه با اجرای طرح های عفاف وحجاب در تهران فعالیت داشتند که به صورت کل شمار مورد مطالعه قرار گرفت. برای برآورد اعتبار سوالات پرسشنامه از اعتبار محتوایی و مراجعه به داوران و کارشناسان و برای بررسی پایائی از آلفای کرونباخ استفاده شد که آلفای اقدامات ایجابی 83% و اقدامات سلبی 79% شد. یافته های تحقیق نشان داد که از نظر پاسخگویان تاثیر اقدامات ایجابی نظیر آموزش همگانی، اطلاع رسانی ترغیب وتشویق،همکاری در برپائی نمایشگاه های مد ولباس، جلسات توجیهی بااصناف پوشاک واقداماتی مشابه در کنترل پدیده بد حجابی در منطقه دو تهران بیشتر از تاثیر اقدامات سلبی نظیر تذکر لسانی، توجیه، اخذ تعهد، دستگیری و معرفی به مرجع قضایی بود، بنابراین پیشنهاد اقدامات ایجابی برای کنترل بد حجابی ارائه شد.

یکی از اهداف برنامه های توسعه رسیدن به وضعیت بهتر و کاهش مسائل اجتماعی است. در ایران بعد از انقلاب چندین برنامه توسعه اجراشده است. برنامه اول توسعه، از سال 1368 تا 1372 در دوران سازندگی، برنامه دوم توسعه 1374 تا 1378 در دوران سازندگی، برنامه سوم توسعه 1379 تا 1383 در دوران اصلاحات و برنامه چهارم توسعه 1384 تا 1388 در دوران اصول گرایی اجراشده است؛ اما مسائل اجتماعی مخصوصا کج روی های اقتصادی همواره رو به رشد بوده است. یکی از مهم ترین مصادیق حوزه کج روی های اقتصادی سرقت است که در طول دو برنامه سوم و چهارم توسعه با رشد 15 درصدی در استان خراسان رضوی مواجه بوده است. با استفاده از تحلیل ثانویه اطلاعات موجود در سالنامه آماری استان خراسان رضوی مشخص شد در بین دو برنامه توسعه نرخ سرقت 5 درصد افزایش داشته است. سایر میانگین های متغیرها در برنامه سوم (سال 1379 تا 1383) و چهارم (1384 تا 1388) توسعه نشان می دهد که میانگین هندسی متغیرهای بیکاری، بیکاری جوانان، ضریب جینی، رشد اقتصادی (تولید ناخالص داخلی)، کمک های کمیته امداد با رشد منفی و میانگین هندسی نرخ سرقت، متوسط هزینه و درآمد خانواده، تورم (کشوری)، تورم (استانی)، سرانه تولید ناخالص داخلی، تراکم جمعیت، تملک دارایی های سرمایه ای استان، شامل امور عمومی، امور اجتماعی و امور اقتصادی افزایش داشته است. بیشترین تاثیر بر کاهش نرخ سرقت را پوشش تحصیلی (نسبت دانش آموزان پسر به جمعیت مردان) و بیشترین تاثیر افزایشی را نرخ تورم داشته است. به نظر نویسندگان تعادل بخشی به نظام اقتصادی از ضروریات اجرای برنامه توسعه است و همگرایی در آموزش وپرورش کارآمد مهم ترین عاملی است که می تواند سرقت را کنترل کند.

برنامه ریزان و طراحان فضاهای اجتماعی، به ویژه شهرسازها، تلاش می کنند تا با شناسایی عوامل تهدید کننده امنیت در فضا های عمومی،آن را برای استفاده کنندگان از فضاهای شهری فراهم کنند.طراحان محیطی براین نکته تاکید دارند که میان ساختارکالبدی فضاهای شهری ورفتارهای کنش گران رابطه وجود دارد و برخی رفتارهای مجرمانه درپیوند با فضای شهری خاص از احتمال بروز بیشتری برخوردارند. از این رو مقاله حاضر،یک مطالعه پیمایشی ودر بین شهروندان 15 تا 60 سال شهراصفهان با استفاده از ابزار پرسشنامه و باتعداد نمونه 384 نفری با بهره گیری از دو روش نمونه گیری مکانی و زمانی نگاشته شده که، درصدد است به بررسی نقش فضاهای شهری طراحی شده در میزان گرایش به ارتکاب جرم در 5 خیابان از شهراصفهان(شامل خیابان های خواجه نصیرالدین طوسی،سروش، آزادگان، احمدآباد، بزرگمهر) بپردازد. درارتباط با پایایی ابزارسنجش به نظرات متخصصین علوم اجتماعی اکتفا شده واعتبار پرسش نامه ها به ترتیب فضای شهری 87٪ و گرایش به ارتکاب جرم 83٪ درصدازطریقآزمون الفای کرونباخ بدست آمد. یافته های تحقیق،حکایت از عدم طراحی فضای شهری ایمن برای شهروندان اصفهان دارند. با این حال، مقایسه نقاط یاد شده نشان می دهد که خیابان های آزادگان و بزرگمهر بیشترین وخیابان خواجه نصیرالدین طوسی کمترین نزدیکی و شباهت را به یک فضای شهری طراحی شده نشان می دهند. طبق نتایج به دست آمده از این بررسی، همبستگی معکوسی بین میزان طراحی شدگی فضاهای شهری و میزان ارتکاب جرم وجود دارد و خیابان خواجه نصیرالدین طوسی در مقایسه باخیابان های دیگر، فضاهای مناسب تری را برای بروز و ارتکاب جرم فراهم می آورد. متداول ترین جرمی که در فضاهای شهری طراحی نشده شهر اصفهان، به ویژه خیابان خواجه نصیرالدین طوسی و تا حدی خیابان سروش، اتفاق می افتد مصرف مواد مخدر و غیر محتمل ترین آن حضور اراذل و اوباش می باشد.

هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر خشونت عاطفی و روانی شوهران علیه همسر می باشد. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است که روایی (Reliability) آن از طریق آلفای کرونباخ و اعتبار( Validity) آن از طریق اعتبار محتوا تایید شده است. جامعه آماری تحقیق، متشکل ازکلیه زنان متاهل 15 تا 45 ساله ساکن شهر بابلسر بوده است. در مجموع 400 نفر از این افراد به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. چارچوب نظری تحقیق عبارت از نظریه سرمایه اجتماعی کلمن و متغیرهای سرمایه اجتماعی ساختاری درون خانواده، سرمایه اجتماعی شناختی درون خانواده، سرمایه اجتماعی شناختی بیرون خانواده و سرمایه اجتماعی ساختاری بیرون خانواده از نظریات وی استخراج شده اند. از میان چهار متغیر مستقل، سرمایه اجتماعی شناختی درون خانواده با ضریب تاثیر رگرسیونی (0/37- = β) ، مهم ترین تبیین کننده خشونت عاطفی و روانی شوهران علیه زنان بوده است و متغیرهای سرمایه اجتماعی شناختی بیرون خانواده ، سرمایه اجتماعی ساختاری درون خانواده و سرمایه اجتماعی ساختاری بیرون خانواده به ترتیب به عنوان تبیین کننده های بعدی متغیر وابسته مطرح بوده اند.

تولید، حفظ و بازتولید امنیت اجتماعی از جمله موضوعاتی است که با مفاهیم بنیادی زیست اجتماعی رابطه غیرقابل انکار دارد. از جمله این مفاهیم در حوزه علوم اجتماعی سبک زندگی است. در جهان مدرن سبک زندگی به توصیف ارزش و طرز تلقی ها کمک می کند. از مهم ترین مصادیق سبک زندگی که توام با شهرنشینی و مدرنیته ظهور کرده را می توان چگونگی گذراندن اوقات فراغت، مدیریت بدن، مصرف فرهنگی و اقتصادی و...دانست. در تبیین آسیب شناختی سبک زندگی، نقش وسایل ارتباط جمعی به عنوان موثرترین نهاد اجتماعی برای اعمال تغییرات اجتماعی و فرهنگی بسیار مورد توجه است . در این پژوهش برای تبیین آسیب شناختی رسانه بر سبک زندگی از رویکرد تلفیق گرایانه بوردیو و گیدنز در مورد سبک زندگی و نظریه بودریار و بارت در خصوص رسانه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق افراد 65-15 ساله شهرستان اسفراین می باشدو تعداد نمونه برابر با 384نفر است که به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شده اند. روش این تحقیق پیمایش و ابزار آن پرسشنامه می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که وسایل ارتباط جمعی بر سبک زندگی تاثیر گذار است. رابطه بین مصرف رسانه و سبک زندگی مورد تایید قرار گرفت. همچنین رابطه بین نوع رسانه و سبک زندگی نیز معنادار شد و بیشترین مصرف را تلویزیون و تلفن همراه به خود اختصاص داده اند. ولی تاثیر محتوای رسانه (روزنامه، تلویزیون، رادیو) بر سبک زندگی مورد تایید قرار نگرفت و رابطه بین محتوای کتاب و ماهواره و اینترنت با سبک زندگی معنادار شد و بیشترین تاثیر را چت و گفتگو بر روی سبک زندگی داشت.

به دلیل تغییرات فناورانه، فرهنگی و اجتماعی سریع و پرشتاب جوامع امروز، مسئله امنیت یکی از دغدغه های اصلی خانواده ها به شمار می رود. امروزه فضاهای شهری مولفه ای برای وقوع نابهنجاری های شهری، آسیب های اجتماعی و در نتیجه عدم امنیت در شهر برای دانش آموزان شده است، لذا شناخت عواملی که سبب بروز احساس ناامنی در میان دانش آموزان می شود، ضروری است. بررسی حاضر با رویکردی جامعه شناختی و روان شناختی به دنبال بررسی عوامل موثر بر احساس امنیت در میان دانش آموزان سال اول متوسطه و رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در بین دانش آموزان دوره متوسطه شهر مشهد و راهکارهایی جهت ارتقاء آن می باشد، بنابراین روش پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی به روش پیمایش است و جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر و پسر سال اول متوسطه شهر مشهد تشکیل داده و حجم نمونه انتخاب شده براساس برآورد آماری و به صورت تصادفی 395 نفر بوده که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده است. نتایج بیانگر این مهم است که میزان احساس امنیت دانش آموزان در مجموع پایین تر از حد متوسط است و بین پایگاه اقتصادی- اجتماعی دانش آموزان، بی نظمی اجتماعی، نوع رفتار خانواده با دانش آموز و سرمایه اجتماعی با احساس امنیت رابطه وجود دارد. جنسیت افراد تاثیر قابل ملاحظه ای بر احساس امنیت آنان دارد ومتغیرهای حمایت اجتماعی و اعتماد اجتماعی اثر مثبت و در مقابل متغیرهای ریسک و مخاطره و درک از میزان بروز جرایم اثر منفی بر احساس امنیت دانش آموزان دارند.

احساس امنیت پیش نیاز هرگونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب شده و با سطح پیشرفت جوامع در ارتباط است. آگاهی از وضعیت احساس امنیت ساکنان یک اجتماع نقش موثری در شناخت چالش های و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت های آن عمل می نماید. پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی زنان 15 تا 29 سال شهرستان کامیاران و عوامل موثر بر آن، با روش پیمایشی انجام گرفته است و داده ها با ابزار پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش، کلیه زنان شهرستان کامیاران بود که از آنها با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 384 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای متناسب موردمطالعه قرارگرفته است. آزمون های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیونی، برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که رابطه معناداری بین متغیرهای دینداری، مشارکت اجتماعی، عملکرد پلیس، سرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی به عنوان متغیرهای مستقل و احساس امنیت اجتماعی زنان به عنوان متغیر وابسته وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره تحقیق نشان می دهد حدود 28 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل پژوهش تبیین می شود.

موفقیت سازمان ها در گرو توجه ویژه به نیروی انسانی و ارضای نیازهای آنهاست. امنیت شغلی را می توان از جمله این نیازها دانست. این پژوهش با هدف رابطه پایگاه اقتصادی اجتماعی، سبک زندگی با امنیت شغلی کارکنان نیروی انتظامی در شهر تهران انجام گرفته است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و پیمایشی و تحلیل از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق شامل کارکنان نیروی انتظامی که در سال1394 در شهر تهران مشغول به به کار بوده اند، می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر تعیین شده و شیوه نمونه گیری نیز به صورت چند مرحله ای طبقه ای غیرمتناسب بوده است. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد شده معتبر«مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت»(EFQM) برای متغیر امنیت شغلی و پرسشنامه محقق ساخته برای متغیر سبک زندگی استفاده شده است. در قمست تجزیه و تحلیل اطلاعات علاوه بر استفاده از روش های آمار توصیفی، از آزمون رگرسیون و مدل معادلات ساختاری(لیزرل) استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد بین پایگاه اقتصادی اجتماعی و سبک زندگی با امنیت شغلی رابطه معناداری(0/000= sig) وجود دارد، همچنین از میان مولفه های پنج گانه، ارتباط سبک زندگی مذهبی، فرهنگی و ورزشی به عنوان مولفه های مصرف فرهنگی با متغیر امنیت شغلی کارکنان رابطه مثبت و مستقیمی داشتند. اندازه شاخص های نیکوئی برازش با استفاده از نرم افزار لیزرل، تطابق مدل نظری و تجربی را بر اساس داده های این تحقیق مورد تائید قرار دادند.